‘Ve min ayatihi en yursile’r-riyaha mubeşşiratin’-1

Haftalık “Adil Düzen Seminerleri” günümüzdür, bu yazının yazıldığı bu Pazar günü… Haftalık Kur’an ve İlim Seminerlerimizin 1227’incisini de dün yaptık; elhamdülillah…

Bugün de işte en son haftalık Kur’an ve İlim Semineri çalışmamızdan öz ve özet olarak derlediğim notları sunmuş olacağım; elbette her zaman hatırlattığım üzere, istisnasız herkes tarafından dikkate alınması ve gereğinin hiç gecikmeden yapılması dua ve dileklerimizle…

Rûm Suresi üzerindeki çalışmalarımız 34 haftadan beri devam ediyor…

Yine çağımız sorunlarını birkaç açıdan açıklayan bir ayet bu haftaya denk geldi; söz konusu ayetin Arapçasını ve anlamını okuyarak başlayalım…

“Ve min ayatihi en yursile’r-riyaha mubeşşiratin ve li yuzikakum min rahmetihi ve li tecriyel fulku bi emrihi ve li tebtegu min fadlihi ve leallekum teşkurun / Ve O’nun ayetlerindendir müjdeleyen haldeki rüzgârları göndermesi ve rahmetinden size tattırması için ve gemilerin O’nun emriyle akması için ve O’nun fazlından aramanız için … Umulur ki siz şükredersiniz.” (Rûm Suresi 46’ıncı ayet)

“Ve O’nun ayetlerindendir müjdeleyen haldeki rüzgârları göndermesi...” şeklinde başlıyor ayet; “el-riyaha mübeşşiratin” müjdeleyen haldeki rüzgârlar demektir.

“El-riyah” rüzgârlar demektir, RVH kökünden gelmiştir. NFH (üflemek) kökünün zıddıdır. Üçüncü bâbdan mastar olarak hava ve benzeri şeyleri içine çekerek bir yerden başka bir yere hareket ettirmek manasındadır. Bu mastar manasından bir yerden başka bir yere içine çekilerek hareket ettirilen manasında “rüzgâr” anlamında isimdir.

Güneş tarafından ısınan havanın yoğunluğu düşer ve böylece hava yükselir. Havanın yükseldiği yerde düşük basınç meydana gelir. Yükselen havanın yerine basıncın daha yüksek olduğu yerden soğuk hava hareket eder. Rüzgâr bu hava hareketidir. Aslında bir döngüdür. Bu tip rüzgârı oluşturan yine güneş enerjisidir. Rüzgârın başlangıcı itilme ile değil çekilme ile olur. Basıncı düşük yere basıncı yüksek yerden bir nevi havanın çekilmesidir.

Rüzgâr Çeşitleri

Meltemler (günlük rüzgârlar): Karalar ve denizler arasındaki gece-gündüz ısınma farkları sebebiyle oluşurlar. Meltemler geceleri karadan denize doğru, gündüzleri ise denizden karaya doğru eserler.

Coriolis kuvveti ile oluşan rüzgârlar: Dünya’nın kendi ekseni etrafında yaptığı dönme hareketi ile oluşan Coriolis kuvvetinin ekvator ve kutuplar arasındaki hava akımlarını sapmaya uğratarak oluşturduğu rüzgârlar vardır. Bu sapma ile iki yarım kürede de 30 ve 60 derece enlemlerinde dinamik basınç alanları meydana gelir. Bu rüzgârlar kuzey yarımkürede saat yönüne, güney yarım kürede ise saat yönünün tersine doğrudur.

Sürekli esen rüzgârlar (yıllık rüzgârlar): Bunlar alçak ve yüksek basınç alanları arasında sürekli esen rüzgârlardır. 0-30 derece arasındakilere “Alize”, 30-60 derece arasındakilere “Batı Rüzgarları”, 60-90 derece arasındakilere “Kutup Rüzgarları” denir.

Mevsimlik rüzgârlar (Musonlar): Karalar denizlere göre daha hızlı ısınır ve daha hızlı soğur. Böylece mevsimsel sıcaklık farklılıkları meydana gelir. Özellikle Asya kıtası ile Hint Okyanusunun, yaz ve kış mevsiminde farklı ısınmasına bağlı olarak oluşan mevsimlik rüzgârlara Muson rüzgârları denilir. Muson, Arapça mevsim kelimesinden türemiş bir kelimedir. Musonlar kış aylarında karadan denize, yaz aylarında denizden karaya doğru eserler.

Yerel rüzgârlar: Belli dönemlerde bir bölgede gezici alçak ve yüksek basınçların meydana gelmesiyle oluşan rüzgarlardır. Mesela ülkemizdeki ısıtan (lodos, kıble ve samyeli rüzgârları) ve soğutan (karayel, yıldız ve poyraz rüzgârları) rüzgârlar gibi.

Evet…

“Ve min ayatihi en yursile’r-riyaha mubeşşiratin… / Ve O’nun ayetlerindendir müjdeleyen haldeki rüzgârları göndermesi…” denmektedir, ayetin en başında…

Bu cümle Rûm Suresi 20-25’inci ayetlerde geçen cümlelere atfedilmektedir.

Bu atıflar ve o ayetlerde anlatılanlar yani o müjdeler önemli…

(Gelecek yazımıza o ayetlerle devam edeceğiz…)

11.9.2023